Karaciger Kanseri Tedavisinde Termoterapi

Hazirlayan: Prof. Dr. Rifat Yalin
Marmara Üniversitesi Tip Fakultesi Genel Cerrahi AB Bsk.

Primer karaciger kanseri, tum dunyada en sik g?rulen tum?rlerden biridir. Degisik tipleri arasinda, karaciger hucrelerinden (hepotositler) gelisen ve "hepatocelluler carcinoma-HCC" veya "hepatoma" adi verilen kanser, % 80'ini olusturur. ABD'de az g?rulmesine karsilik Asya ve Afrika'da cok sik g?rulur. Olusumunda siroz (alkol), Hepatit B_ve C enfeksiyonlari ?nemli rol oynar. Herhangi bir nedenle siroz gelismis olan hastalarin yillik HCC gelisme riski % 3-5'dir. Ayrica kuflenmis gidalarda (?zellikle baklagiller) bulunan Aflotoksin de hastaligin ortaya cikmasinda ?nemli bir nedendir.

Tani konmasi genellikle guctur. Karin sag ust kisminda agri, bitkinlik hissi ve kilo kaybi en sik g?rulen klinik belirtilerdir. 1/3'unde sarilik g?rulur. Karaciger sirozuna bagli, karinda sivi toplanmasi, dalak buyumesi ve sindirim sisteminden kanamalar olabilir.

Karacigerin Ultrasonografik, Bilgisayarli tomografi (BT) veya MR incelemeleri ile tani konulma olasiligi yuksektir. ?zellikle portal veya anjiyografik BT ile yapilan incelemeler cok daha yararli sonuclar verir. Karaciger biyopsisi ve % 70 hastada yukselmis bulunan "alfa-fetoprotein-AFP" taniyi kesinlestirir. AFP tani icin spesifik olmamakla beraber, kronik karacigerer hastaligi olanlarda bu testin giderek artmasi HCC' yi akla getirmelidir.

Tedavi secenekleri
Baslica tedavi seceneklerini asagidaki gibi siralayabiliriz:
1. Cerrahi rezeksiyon (lobektomi, sag veya sol hepatektomi. vb.)
2. Karaciger nakli (kadavradan veya canli vericiden )
3. Alkol enjeksiyonu (%95 etanol)
4. Cryotherapi (dondurma),
5. Devaskularizasyon (Tum?run kanlanmasini ortadan kaldirmak),
6. Kemo-embolizasyon (Onkolojik ilaclar, tum?ru besleyen damarin tikanmasi)
7. Kemoterapi (onkolojik ilaclar)
8. Termoterapi (Radiofrequency ablation-RFA)

Bu y?ntemler icinde, lezyonun cerrahi olarak cikartilmasi tedavi edici tek ve en ?nemli y?ntemdir. Secilmis hasta gruplarinda, cerrahi olarak lezyonun karacigerin. bir kismi veya yarisiyla (sag veya sol) birlikte cikartilmasiyla uzun sureli bir yasam saglanabilmektedir. Ne yazik ki hepatomalarin ancak % 25-30'u cerrahi tedavi icin uygundur. Pek cok karaciger kanseri (capinin buyuk olmasi, ?nemli damarlari tutmasi, karaciger disinda yayilim g?stermesi, karaciger icinde cok sayida olmasi veya birlikte bulunan sirozun ileri evrelerde olmasi gibi) tani konuldugu zaman cerrahi tedavi sansini kaybetmis durumdadir.

Yeni gelismeler
Son yillarda karaciger cerrahisinde cok hizli ve ?nemli gelismeler kaydedildi. Sirozu bulunmayan hastalarda karaciger rezeksiyonundan ?lum orani % 5'in altina indi. Karaciger cerrahisiyle ugrasan merkezlerde bu oran % 1 ise de, sirozlu hastalarda karaciger rezeksiyonu sonrasi ?lum orani % 10-20'dir. 5-yillik yasam suresi % 30-60, S-yilda hastaligin nuks orani % 80 'dir. ?zellikle 5 cm.den kucuk, erken evre siroz olanlardaki hepatomalarda cerrahi rezeksiyon en uygun secimdir.

Eger HCC sayi ve kitlesel hacim olarak cerrahi rezeksiyonla cikartilamiyorsa, sirotik karaciger rezervi yeterli degil ve g?sterilemeyen kucuk HCC odaklarinin da ortadan kaldirilmasi isteniyorsa 'karaciger nakli" uygun bir secenektir. ?zellikle 3 cm. den buyuk, 3'den cok sayida ve parankim icine yerlesmis hepatomalarda karaciger nakli dusunulmelidir.

Paul Brousse Hastanesi Karaciger Cerrahi Merkezinden (Fransa) R. Adam i ve arkadaslarinin bu temel ilkeler icinde uyguladiklari karaciger nakillerinin sonuclari oldukca basarilidir. Siroz zemininde gelisen bir HCC'de karaciger naklinden sonra 5-yillik yasam suresi % 20-30, cerrahi ?lum orani %l0-20 ve hastaligin yayilim olasiligi %30-40'dir.

Cerrahi olarak tum?run cikartilmasi ve karaciger nakli ancak bir kisim hastada uygulanabilir. ?zellikle tum?run buyuk ve karaciger disina yayildigi durumlarda, hastanin yasam suresini uzatabilmek amaciyla diger secenekleri g?z ?nune tutmak gerekir. Bu amacla belirli d?nemlerde ortaya atilan secenekler, bir sure kendinden cok s?z ettirip, zamanla degerini kaybetti veya azaldi.

Karacigerdeki tum?ral kitlenin icine, ultrasonografi esliginde alkol enjeksiyonu (% 95 etanol), hastalarin % 75'inde tam, % 20'sinde kismi nekroz yapmakta ve hastanin yasam suresini uzatmaktadir. Bu konu uzerinde daha ?nceki yillarda genis olarak durmustuk. Karaciger dokusunun arteryel ve portal ven?z sistemden kanlanmasina karilik, HCC'nin dogrudan hepatik arterden kanlanmasi ?zelligi, tani icin radyolojik incelemelerde oldugu kadar, tedavi amaciylada kullanilir. Tum?ru besleyen ana damarin icine kemoterapi ajanlari verilebilir, lpyodol, Gelfoam gibi maddelerle damar kanarak lezyonda nekroz olmasi saglanabilir.

Sistemik etkili kemoterap?tik ajanlar HCC tedavisinde cok y?nlu olarak denenli, fakat belirgin bir yararli etki saglanamadi. Buna ragmen bazi karaciger kanseri arastirma merkezleri, hasta onayini alarak yeni bazi ilac turlerini deniyor.

"Cryosurgery" (dondurma) y?ntemi, celik bir cubugun tum?r icine sokulup sivi nitrojen verilerek -190 derecede tum?run, cevresindeki bir kisim karaciger dokusu ile birlikte dondurulmasidir.

Yeni bir y?ntem: Termoterapi
Radiofrequency Ablation.,RFA diye isimlendirilen bu y?ntem, tum?run icine (yerlestirilen, semsiye seklinde acilabilir ?zel bir cubukla (prob) tum?re yuksek frekansli, degisken elektrik akimi vermektir. Bu isi ile tum?r 100 derecenin ustunde isitilip, kanser hucreleri ?ldurulmektedir.

?lk kez 1996 yilinda Rossi ve arkadaslarinin (3) kullandiklari y?ntem, son 4-5 yil icinde giderek yayginlasti ve bu alanda ?nemli bir tedavi secenegi durumuna geldi. Bu y?ntem, dogrudan ciltten (petkutan), laparoskopik ve acik cerrahi seklinde yapilabiliyor. Toplanmis 10 ayri calismada termoterapiye bagli ?lum orani hic g?rulmedi. Komplikasyon orani % 0-17 arasinda degisiyor. Bazen kanama, ates, agri, apse gelismesi gibi sorunlar yaratiyor.

RFA uygulamasi icin hastanin ileri evre siroz olmamasi, tum?r sayisinin besten fazla, caplarinin 5-6 cm. den buyuk ve kanama bozuklugunun bulunmamasi gerekir.

Rossi ve Arkadaslari 1 yillik %94, 3-yillik % 68 oraninda sag kalim bildiriyor. Hastalarin % 95-100'unde lezyonda tam nekroz saglanabiliyor. Bowles ve arkadaslari da 99 RFA girisiminde 328 tum?re y?ntemi uyguladi. Sadece bir hasta ?ldu (% 1), yedi buyuk ve 10 kucuk komplikasyon aciga cikti. 15 aylik izleme sonunda sadece 30 tum?rde (% 9) nuks oldu. Alinan sonuclarin alkol enjeksiyonundan daha basarili oldugu, tum?run lokal kontrolun saglanmasinda, etkili ve guvenli, tekrarlanabilir bir y?ntem oldugu savunulmaktadir. Basari oran 3 cm. den kucuk tum?rlerde daha yuksek olurken, 5 cm. den buyuk olanlarda basari orani dusmektedir.

Ülkemizde birkac hastanede kullanilmaya baslayan bu y?ntem, Marmara Üniversitesi Tip Fakultesi Hastanesinde Radyoloji-Genel Cerrahi b?lumleri tarafindan birlikte uygulanmaya baslandi Yakin zamanlarda yayinlanan arastirma sonuclari da RFA'nin iyi bir lokal kontrol sagladigi ve sonuclarinin cerrahi ile kiyaslanabilecegini ileri surmektedir .

Sonuc olarak; karaciger kanserinin (HCC) tek etkin tedavi y?ntemi cerrahidir. Ancak cerrahinin uygulanabilecegi hasta sayisi fazla degildir. Cerrahi rezeksiyon ve karaciger nakli olanagi bulunamayan hastalarda yasam suresini uzatacak degisik y?ntemler ortaya atilmaktadir. Son yillarda hizla yayilan RFA (termo-terapi) alinan ilk sonuclariyla umit vermektedir.

Hazirlayan Secdegulleri.Net ve Secdegulleri.Net Sitelerine Tesekkurler

Copyright © Asagi Homurlu Kasabasi Resmi Web Sitesi Yayıncı Firmalardan İzin alınarak. Yayınlanabilir.

Yayınlanma: 2005-09-06 (776 okuma)