Ülkemizde en sik g?rulen paraziter kistik hastaliktir. Hayvanciligin ?zellikle koyun sigir yetistiriciligin yaygin oldugu b?lgelerde yogun olarak g?rulmektedir. Hastalik yapan bir Echinococcus granulosus adi verilen parazittir. Nadirde olsa Echinococcus alveolaris dedigimiz parazitte bu hastaligi yapabilir. Bu parazit etcil memelilerin (k?pek v.b.) bagirsaklarinda larva veya kist seklinde otcul memelilerin ic organlarinda yasar. Paraziti tasiyan etcil memeliler diskilariyla bu parazitlerin yumurtalarini disari atarlar. ?nsanlar infekte olmus sebze v.s. yiyecekleri yiyerek parazitin yumurtasini alirlar. Burda otcul memeliler gibi insanlar arakonak g?revi g?rur. ?nsan bagirsagina alinan yumurtalar burda embriyoya d?nuserek kana gecerek karaciger v.s. organa tasinir. ?nsanda kistlerin en fazla olustugu yer karacigerdir. Bu embriyolarin bir kismi karacigerden sistemik kan dolasimina katilarak akciger, dalak, b?brek, kemik, beyin v.s. organlara tasinabilir.

Parazitler insan vucudunda cesitli organlara yerlestikten sonra ici sivi ve parazit dolu olan kistler olustururlar. Akcigerde genellikle tek kist bulunur. Akcigerde hidatik kist bulunan olgularin %60 varan oranlarda karacigerinde de kist bulunur. Olusan kistler ureme kabiliyetine sahiptir, kist icerigi diger yerlere yayilarak yeni kistler yaparlar. Akcigerdeki hidatik kistler yirtilarak akciger bosluguna yani soluk borusuna bosalabilir, vucut bosluguna bosalabilir veya infekte komplike kist haline d?nusebilir. Bazi kistler ise kendiliginden gerileyip yok olabilir.

Hidatik kistler yavas buyurler ve herhangi bir semptom g?stermezler. Hastalarin cogu baska bir nedenle veya kontrol amacli akciger filmi cektirdiklerinde tani alirlar. Hastalarin ¾ unde kistler akcigerin alt tarafinda ve tek olma egilimindedir. Hidatik kist cocuklarda eriskinlerden daha fazla g?rulur. Klinik olarak tani konulan kistlerin yaklasik yarisi akcigerdedir. Bu kistler vucutta sadece kitle etkisi yaparlar. Olgularin yarisinda basiya bagli ?ksuruk g?rulur, daha az bir hasta grubunda nefes darligi ve g?gus agrisida bulunabilir. Akcigerdeki lezyon 1-20 cm arasinda olabilir. 7 cm den buyuk kistlerin %30 u soluk borusuna acilir ve hastalar agizlarindan berrak bir sivinin (kaya suyu) geldigini s?ylerler. Bazen de yogun ?ksurukle birlikte peynir parcasi, uzum kabugu, sogan-yumurta zarina benzer bir maddeyi cikartabilir. Hidatik kist eger yirtilirsa insanlarda asiri duyarlilik reaksiyonlarina yol acabilir. Bu sirada deri bulgulari, solunum yollarinin daralmasi, gibi bulgular ortaya cikabilir. Bazi hastalarda ise rupture bagli sekonder infeksiyon, abselesme, yogun kanama olusabilir.

Tanida radyolojik incelemenin rolu buyuk oldugu gibi bazi laboratuar testleri de ?nem arzeder. Kesin tani hidatik kist elemanlarinin plevral sivi veya balgamda saptanmasi ile konur. Tanida igne aspirasyonu yapilmaz. cunku kist yirtilabilir ve sivi sizintisina neden olabilir.

Hidatik kistin temel tedavi prensibi cerrahi y?ntemle kistin cikarilmasidir. Kist hizli buyuyerek etrafa basi yapabilir, ustune baska bir ajanla sekonder infeksiyon gelismis olabilir, kist vucut bosluguna yirtilmis olabilir bu durumlarda cerrahi mudahale sarttir. Kistin cerrahisinde kiste ulasildiginde enjekt?rle icindeki sividan bir miktar alinir ve icine kistleri ?ldurucu bir ajan verilerek cikarilma sirasinda yirtilmasina karsi ?nlem alinir. Cerrahinin uygulanmamsi gereken bazi durumlarda vardir. Eger organda birden fazla kist varsa veya daha ?nceden ameliyat edilen kiside tekrar kistler olusmussa hastanin ameliyat olmasi tavsiye edilmez. %10 civarinda cerrahi sonrasi kist tekrarlayabilir. Ameliyat ?ncesi ve sonrasi 1 yil surece antikor negatif ise, ameliyat ?ncesi antikorlar dusuk ameliyat sonrasi 1,5 yil negatifse, ameliyat sonrasi antikor miktarinda yukselis yasanmadan 2 yil sure ile antikor miktari dusmusse hastaligin gidisati iyi demektir.

Hidatik kist hastasinda
- hastanin genel durumu veya kistin lokalizasyonu operasyona uygun degilse
- cerrahi sirasinda kist yirtilmissa
- birden fazla kist mevcut ise
- ?nceden cerrahi yapilmasina ragmen kist yeniden olusmussa
- ameliyat ?ncesi kisti ?ldurmek ve ameliyati kolaylastirmak icin
- kistin yeniden olusmasini ?nlemek icin
ilac kullanilmasi gerekir. Medikal tedavide Albendazol, mebendazol ve praziquantal en sik kullanilan ilaclardir. Bu ilaclarin kullanilmasi ile bazi yan etkiler g?rulebilir. Bulanti, kusma, karin agrisi, isal, ates, bas agrisi, sac d?kulmesi gibi yan etkiler g?rulebilir. Cerrahi uygulama veya ilac tedavisinin baslanmasi kararinin uzman hekim tarafindan verilmesi gerekir. Uygun tedavinin uygulanmasi icin hastalarin genel cerrahi uzmanina basvurmalari gerekir.
 

Hazirlayan Secdegulleri.Net ve Secdegulleri.Net Sitelerine Tesekkurler

Copyright © Asagi Homurlu Kasabasi Resmi Web Sitesi Yayıncı Firmalardan İzin alınarak. Yayınlanabilir.

Yayınlanma: 2005-09-06 (752 okuma)