Gebelik ve Diayabet

Hazirlayan :Prof. Dr. Hakan Satiroglu
 

Gebelik dogal bir olay olmasina karsin gebelik surecinde anne ve bebegin sagligini tehlikeye sokabilecek birtakim olaylar gerceklesebilir. Normal seyreden gebeliklerde bile anne adayinin vucudunda meydana gelen bazi istenmeyen degisiklikler, anne ve bebegin yasamini tehdit edebilir. Bu nedenle anne adaylari gebelik ?ncesinde gerek vucudun b?brekler, karaciger, solunum sistemi, kalb ve damar sistemi, kan sekerini ve kan yapisi gibi temel fonksiyonlari ve gerekse de ?zellikle dusuklere ve sakat bebeklere neden olabilen toksoplazma, herpes (ucuk), kizamikcik, ve benzeri virutik hastalikar acisindan siki bir tibbi kontrolden gecmeli, ve bir sakinca yoksa ?yle gebelige karar verilmelidir. Aksi taktirde bu sorunlar anne adayini ve hicbir seyden haberi olmayan bebegi zor durumlara sokar, hatta ?lumlerine yol acabilir !

Bu nedenle gebelikler kazara degil planlanarak, olmali diyoruz, “aile planlamasi??? diyoruz. B?ylece dogum ?ncesinde anne adayinda ortaya cikabilecek sorunlar saptanir ve tedavi edilebilir.

 Anne adayi daha ?nceden tamamen normal olsa da gebelik nedeniyle ortaya cikabilecek problemlerin basinda seker hastaligi (diabet) gelir. Diabetes mellitus (seker hastaligi) insulin salgilanmasi ve/veya insulin etkisindeki eksiklik sonucunda ortaya cikan vucudun temel yapi taslari olan ve gidalarla alinan karbonhidrat, yag ve protein kullanimindaki  bozuktur. Dunya Saglik ?rgutu diabeti 3 sinifta toplamistir. Bunlar diabetes mellitus, bozulmus glikoz toleransi ve gebelikte ortaya cikan diabettir. Gebelikte ortaya cikan diabet gebelik ?ncesinde asikar olmayan belirti vermeyen ancak gebelikle belirti veren diabet olarak tanimlanabilir. Bu hastalarin daha ?nceden bilinen diabetleri yoktur. Gebelikte ortaya cikan diabetlilerde dogum sonrasinda glukoz kullanimi  duzelebilir, bozuk veya diabetik olarak devam edebilir.

 Gebeliklerin yaklasik % 0,2 - % 0,3’unde anne adayi daha ?nceden diyabet tanisi almis iken gebelikte ortaya cikan diabetin g?rulme sikligi % 1 - 4 arasinda degisir. Bu oranlara g?re Turkiye’de 15 ile 75 bin diyabetik anne bebegi dogdugu anlamina gelmektedir. Dunyada ise gunde 135 bin gebeligin gebelikte ortaya cikan  diabet ile birlikte oldugu bilinmektedir. G?ruldugu gibi hic de kucumsenecek bir durum degil !

 Gebelikte ortaya cikan diabetin tanisi icin 24-28. gebelik haftasinda butun gebelere tarama amacli 50 gr. glukoz  testi yapilmalidir. Gebelik kontrolleri sirasinda annelerin riskleri belirlenmeli ve olusabilecek komplikasyonlar y?nunden anneler uyarilmalidir.

25 yasindan kucuk olanlarda, normal kiloya sahip olanlarda, ailede diabet ?ykusu bulunmayanlarda, daha ?nceki gebeliklerinde herhangi bir sorun yasamamis olanlarda  gebelige bagli diyabet daha az g?rulur.

Sisman gebeler, daha ?nceki gebeliklerinde diabeti olanlar, ailede diabet ?ykusu bulunanlar, yasli anneler, tekrarlayan dusukleri olanlar, izah edilemeyen anomalili bebek doguranlar, tekrarlayan vajinal ve uriner enfeksiyonu olanlar ve bebegi normalden iri (4500 gr’ in uzerinde bebekler) olanlarda daha diabet gelisme riski yuksektir. Bu nedenle ?nceki gebeliklerinde 4500 gr’in uzerinde dogum yapanlara ise tanisal amacli oral glukoz tolerans testi uygulanmalidir.
 Gebelige bagli diabet ile annenin hastaliklari ve bebeklerin hastaliklari ve ?lumleri arasinda yakin bir iliski vardir. Gebelige bagli diabette, bebekte asiri irilik, yeni dogan yani hemen dogum sonrasi bebekte kan sekeri dusuklugu, kan hucrelerinde bozukluk ve  sarilik riski artar, gebelige bagli yuksek tansiyon daha sik g?rulur, bebegin rahimde icinde bulundugu sivi olan amniyon sivisindaki artis ve buna bagli ters gelislere sik rastlanilir. Bu nedenle bu hastalarda dogum daha cok sezaryen ile gerceklestirilmek zorunda kalinabilir.

 Gestasyonel diabet ?ncelikle diyet yani beslenmenin duzenlenmesi ile  tedavi edilmelidir. Diyet % 50 - 55 karbonhidrat, % 30 yag ve % 20 protein icermelidir. Gunluk alinmasi gereken kalori miktari ise gebelik ?ncesindeki ideal kiloya g?re hesaplanir ve kilo basina 30-35kcal’dir. Bunun duzenlenmesini diyetisyenler yapar. Sisman hastalarda kalori miktari daha da dusurulebilir. Diyet tedavisinde amac kilo kaybi ile insuline olan doku cevabini artirmaktir. Hastalarin bu d?nemde demir ve kalsiyum ihtiyaclari karsilanmalidir. Hastalar gunluk aktivitelerine devam etmeli, egzersiz ve yuruyuslerle kilo vermeye calismalidir. Eger diyet ve egzersizlerle kan sekerleri normal seviyelerde tutulamiyorsa (aclik kan sekeri <105mg/dl, tokluk kan sekeri < 120 mg/dl olmalidir) tibbi tedavi uygulanma gerekliligi vardir. Agizdan alinan antidiyabetik ilaclar muhtemel teratojenik etkileri nedeniyle tercih edilmedikleri icin bu hastalara insulin tedavisi uygulanir.

 Gebelikleri sirasinda diabet tanisi alan hastalar dogumdan sonra da izlenmelidir. Dogumu takiben 6-8. haftalarda 75 gr lik glukoz tolerans testi ile kalici diabetin olusup olusmadigi tesbit edilmelidir.

 Diabeti olan anneye gelecekteki gebelikler icin tavsiyede bulunulmalidir. En yaygin olarak mekanik engel olusturan y?ntemler kullanilabilir. Bunun yaninda dusuk doz oral kontraseptifler de kullanilabilir.  Bu ilaclar kullanilmaya baslandiktan sonra kan sekerleri yakindan takip edilmelidir. Eger hasta dogurganligini tamamlamissa tup ligasyonu (rahim kanallarinin baglanarak kalici bir sekilde gebeligin ?nlenmesi) ?nerilebilir.

Hanimlar unutmayiniz butun bunlar gebelik sirasinda hekim kontrolleri ile taninir ve takip ve tedavisi yapilir. Bu nedenle gebelerin sadece kendileri icin degil, henuz dogmamis bebekleri icin de en yakinlarindaki saglik kurumlarindan duzenli gebelik muayenelerini yaptirmalari gereklidir. Ana cocuk sagligi merkezleri, saglik ocaklari gibi merkezlerde bu taramalar yapilabilmekte, ille de hastanelere gitmek gerekmemektedir.

Bebeginiz ve kendiniz icin gebelik ?ncesi ve gebelik sirasinda duzenli kontrollerini yaptirin, yaptirmayanlari da uyarin lutfen...

Gunleriniz saglikli olsun....
 

Hazirlayan Secdegulleri.Net ve Secdegulleri.Net Sitelerine Tesekkurler

Copyright © Asagi Homurlu Kasabasi Resmi Web Sitesi Yayıncı Firmalardan İzin alınarak. Yayınlanabilir.

Yayınlanma: 2005-09-06 (721 okuma)