?lkyardim Uygulanabilecek Kazalar *

• YANIK
• SICAK cARPMASI
• SUDA BOĞULMA
• HAYVAN ISIRIĞI

Dogrudan ates ya da yuksek isi veren fiziksel kimyasal etkenlerl karsilasma sonucu yaniklar olusur. Bu etkenler ates, elektrik, gunes, sicak su ya da yag, kimyasal maddeler, sicak metal cisimler olabilir.

Yanik cilt, acik yara gibi degerlendirilmelidir. Vucut bu kisimdan su kaybeder ve acik yara gibi mikroplanmaya aciktir. Toplam vucut yuzeyinin %20'sinden fazlasini etkileyen yaniklar yasamsal tehlike dogurur.

Yaniklar, ortaya cikan tahribata g?re derecelendirilir.

1. Derece Yaniklar

• En cok guneste fazla kalma nedeniyle olur.
• Cildin kizarmasi ve siddetli agri ile taninir.
• Kendiliginden iyilesip, cilt normal g?runumunu alabilir.

2. Derece Yaniklar

• Kizarikliga ek olarak su dolu keseciklerin g?runmesi ile taninir.
• En sik sicak sivilar ile olur.Agrili ve ciddi yaniklardir.
• Su keselerini patlatmak sakincalidir.
• Dogru bakim yapilmaz ise iz kalir. Mikrop uremesine aciktir.

• Cildin tamami etkilenmistir. Agri azdir. Hayati tehlike yaratacak sivi kayiplari ve iltihaplanmalar mumkundur.
• Yaniklarda ilkyardimcinin ilk amaci, yaniga neden olan madde ya da kaynagin uzaklastirilmasidir.
• Tutusmus kazazedenin kacmasi ?nlenir. Üzerine bir ?rtu atilarak ya da yuvarlanarak s?ndurulur.
• Yanikli kazazede soyulurken cilt de soyulabileceginden elbiseler kesilerek cikartilir.
• Tum yaniklarda ilk yapilacak islem, yanik b?lgenin agri gecene ve sonra 10 dakika kadar soguk suda tutulmasidir.
• Yaralinin uzerinde yuzuk, bilezik, saat, kunye varsa cikarilir.
• Yanik b?lge uzeri islak, temiz bir bezle ?rtulur.
• Bu nitelikte malzeme yoksa acik birakilir.
• Bilinc acik ise agizdan sulu gidalar ve su verilir. Soka karsi uygun pozisyonda tutulur.
• ?kinci ve ucuncu derece yaniklar var ise kisi nakledilir.

Guneste fazla kalma sonucu ortaya cikar. Gunes carpmasi olarak da bilinir. Kazazede asiri terlemektedir ya da terlemistir. Vucut sicakligi 40 derece ya da uzerinde olabilir. Nabiz hizli, bilinc bulaniktir. Asiri susuzluk hissi, halsizlik ve agrilar vardir.
 

Bilinc kapali ise;

• Kazazede g?lge, serin bir yere tasinir.
• ABC kontrol edilir, serinletilir.


Bilinc acik ise
 

• Kazazede serin bir yere tasinir, yari oturur pozisyon verilir.
• Su serpme, islak havlu ve hava akimi kullanilarak (yelpaze, vantilat?r vb.) serinletilir, su ve alkolsuz icecekler verilir.
• Fazla giysileri cikarilir.

SUDA BOĞULMA

• Havuz ya da denizde cirpinmakta olan kisiye suda kurtarmaalmamis kisilerin, yuzme bilseler dahi yaklasmamasi gerekir.
• Bir tekne ile yaklasmak mumkun degil ise, ipe bagli bir can simidi ya da tahta parcasi, cirpinan kisiye yardim amaci ile atilabilir.
• Uzun bir sirik ya da ip ile kisiye ulasmak denenebilir. Bunlar yapilamiyorsa, cirpinmalarin bitmesi beklenir .
• Tekneye ya da sahile cikarilan kazazedenin ABC’si kontrol edilir.
• Normal solunum ve dolasim saglandiktan sonra bilincin durumuna g?re pozisyon verilir.
• Üzeri ?rtulerek nakledilir.

Bir tahrik olmaksiniz saldirarak isiran kedi ya da k?pegin kuduz olmasindan suphe edilmelidir. Kuduz mikrobu isirilmis b?lgeden vucuda girer. Isiran hayvanin g?zlem altina alinmasi gerekir.

Isirilma halinde, isirik yeri hemen bol su ve sabun ile iyice yikanir. Kazazede yurutulmeden nakledilmelidir.
Ari Sokmasi

?gnenin girdigi yerde kizariklik, agri, kasinti, sisme olabilir. ?gne hala ciltte ise duzgunce cikarilir. ?gne yerine buz koyarak sogutma yapilir. Alerjisi olanlar, astimlilar, agizdan sokulanlar, cok sayida ari tarafindan sokulanlarin hemen nakli gerekir.
Yilan Sokmasi

Yilan zehirlenmelerinde isirik yerinde agri, sislik, morluk, hassasiyet vardir. Sokulan yer hareket ettirilmeden yikanir. Isirilan yerin birkac cm yukarisina bogucu sargi uygulanir. Isirik yeri 0.5 cm kesilerek ve elle sivazlanarak zehrin kismen cikmasi saglanir. Yaranin emilmesi etkili degildir ve zararli olabilecegi icin uygulanmamalidir. Isirik yerine buz uygulanabilir. Kisinin yatarak nakli saglanir.
Akrep Sokmasi

Akrep sokmasinda yara yerinde agri ve uyusukluk olur. Solunum bozulabilir. Sokulan b?lge yikanir, buzla sogutulur, sokulan kol veya bacakla vucut arasina bogucu sargi uygulanilarak akrep antiserumu bulunabilecek bir merkeze yatarak nakledilir.
 
* Bu yayin Ankara Tabip Odasi ?lkyardim Egitimi Komisyonu ?lkyardim Egitimi Kursu Ders Notlarindan Alinmisir.