Premature Bebegin Bakimi - II
Sikca Raslanan Sorunlar ve ?neriler

Hazirlayan: Yrd. Doc. Dr. Munevver Turkmen, Neonatolog
Adnan Menderes Üniversitesi Tip Fakultesi cocuk Sagligi ve Hastaliklari AD, Aydin

 
Premature dogan bebeklerde en sik rastlanan sorunlar nelerdir ?

Erken dogan bebeklerin akcigerlerinde surfaktan denen bir maddenin yeteri kadar yapilamamasina bagli olarak, dogumundan sonraki saatlerde inleme, solunum sikintisi gelisebilir. Bu hastaliga respiratuar distres sendromu denir. Bu bebekler, eksik olan maddenin solunum yolu ile verilmesiyle tedavi edilebilebilmektedirler.

Erken dogan bebeklerin beyinlerindeki solunum merkezinin yeteri kadar olgunlasmamasina bagli olarak solunumlari zaman zaman duraksayabilir. Bu 20 saniyeyi asan solunum duraksamasina  apne denir. Bebek buyudukce kendilinden duzelir ancak bebek yogun bakim unitesinde izlenirken cok sik apne gelisirse ?nce ilac tedavisine baslanir. ?lac etkili olmazsa solunum makinesine baglamak gerekebilir.

Premature bebeklerin sindirim sistemi yeteri kadar olgunlasmadan dogduklari icin beslenmeye baslandiktan kisa sure sonra nekrotizan entrokolit denen barsak hastaligi gelisebilir. Bu hastalik besin intoleransi, safrali kusma veya safrali mide icerigi, karninda sisme seklinde baslar, bebegin hayatini tehlikeye sokabilir. Bu durumda hemen beslenme kesilerek bebek damar yoluyla beslenmeye baslanir. Bu asamada tespit edilen bebeklerin cogu iyilesir.  Bazen de cerrahi girisim gerekebilir, hayatin daha sonraki d?neminde baska barsak sorunlari da ortaya cikabilir.

Sarilik yenidoganlarin cogunda g?rulen fizyolojik bir durumdur. Bebeklerin kirmizi kan hucrelerinin bir kisminin parcalanmasina baglidir.  Bu sarilik bazen fizyolojik sinirlari asabilir, fototerapi (isin tedavisi), kan degisimi gerekebilir.
Premature retinopatisi premature dogan bebeklerin g?z damarlarinda gelisen, k?rluge yol acabilen  bir sorundur. Yenidogan yogun bakim unitelerinde izlenen cok erken dogan bebekler premature retinopatisi acisindan yakindan izlenirler.
Anne karnindaki bebeklerin akcigerleri islevsizdir. Bunun icin sag kalpten akcigerlere g?nderilen kan duktus arteriozus denen bir baglanti ile ana atar damara gecer. Bu kanalin dogumdan sonra hemen kapanmasi gerekir.  cok kucuk prematurlerde bu kapanma gerceklesmeyebilir. Bu durum bebegin kalbini yordugu icin ilacla kapatilmaya calisilir. Kapanma gerceklesmezse cerrahi girisimle kapatilir.

Premature bebek ne zaman beslenir ?
Premature bebekler bir takim sorunlari nedeniyle agiz yoluyla veya sonda ile bir sure beslenemeyebilirler. Bu sure boyunca  anne sutu salgisinin devam etmesi icin sut sagma pompalarindan faydalanilabilir. Sagilan sut daha sonra verilmek uzere dondurularak saklanabilir. Sagilan anne sutu daha sonra bebegin durumuna g?re agizdan veya burundan yerlestirilen bir  sonda araciligi ile bebege verilebilir.

Premature bebek ne ile beslenmeli ?
 Premature bebekler icin en uygun besin kendi annelerinin sutudur. Premature dogum yapan annelerin sutleri zamaninda dogum yapan annelerin sutlerine g?re daha fazla protein icerir. Bebeklerin buyume ve gelismeleri yakindan takip edilerek yeteri kadar beslenip beslenmedigi anlasilabilir. Bu bebeklerin kemik gelisimlerinin normal olmasi icin D vitamini , kansizlik gelismesini ?nlemek icin de demir almalari gerekmektedir. D vitaminini yeteri kadar almazlarsa premature bebeklerde kolayca rasitizm gelisebilir.

Bebek ne zaman evde bakilabilecek duruma gelir ?
Kuv?zde izlenirken belli agirliga ulasan, annesini emen veya biberonla beslenen bebekler  bir sure kuv?z disinda izlenmeye baslanirlar. Vucut isisini dis ortamda koruyabilen, solunumlari duzenli olan, oksijen tedavisine ihtiyac g?stermeyen bu bebeklerin yavas yavas eve gitme zamani geliyor demektir.

Premature bebeklerin asilari ne zaman baslanir ?
Premature dogan bebekler tipki zamaninda dogan bebekler gibi iki aylik olunca asilarina baslanmali ve duzenli olarak yapilmalidir.

Premature dogan bebek akranlarinin boy ve kilosuna ne zaman ulasir ?
Bircok erken dogan bebek iki ya da uc yasinda boy ve kilo olarak yasitlarini yakalarlar. Bazilari ise daha yavas buyur ve kucuk yapili eriskinler olarak kalirlar.

Premature bebegin evde bakiminda nelere dikkat edilmeli ?
Bu bebekler yenidogan yogun bakim unitelerinin hareketli, sesli, isikli ortamina  aliskin olduklarindan bir sure evlerini yadirgayabilir, huzursuz olabilirler. Ama kisa surede evlerine alisirlar.
Kaldiklari oda sicak olmalidir. Giysileri de yasadiklari ortama uygun olmalidir.
Bu bebekler enfeksiyonlara cok yatkindirlar. Onun icin odasina fazla ziyaretci kabulu uygun degildir. ?zellikle kis aylarinda kalabalik,  hele hele sigara icilen ortamlardan uzak tutulmalidir. cok kolaylikla ust veya alt solunum yolu enfeksiyonu gelisebilir.
Bebeklerde ates, beslenme azligi, aktivitesinde azalma, cok sik diskilama gibi normalden farkli bir durum g?zlendiginde hemen doktorunun aranmasi bilgi verilmesi uygun olur.