Okul Korkusu

Hazirlayan:Prof. Dr. Bahar G?kler
Hacettepe Üniv. Tip Fakultesi cocuk Ruh Sagligi ve Hastaliklari A.D

Okula baslama, tum baslangiclarda oldugu gibi, hem cosku, hem de biraz kaygi verici bir olaydir. Okul d?nemi, cocuk ve ailesi icin yepyeni ve ?nemli bir evredir. Okula baslama; belirli bir olgunluga ulasma, sorumluluk alma, bunlarin getirdigi sevinc yaninda, ana babadan ayri, kendi basina yeni ve bilinmez bir seruvene baslamanin korkularini birlikte icerir. Oyun ve arkadas deneyimi olmayan, sorumluluklarini bilmesine ve ustlenmesine firsat taninmamis olan cocuklarda, evden kopup okula baslama sorun olusturabilir. Zekasi yeterli olsa bile, cocuk ruhsal y?nden okula hazir degildir; evin koruyucu siginagindan cikmak Okul cagina gelmis olmasina karsin, ?grenme ve kavramasi yeterli duzeye  ulasmamis olabilir.

Buna benzer zorluklar yasayan cocuklarda, okula gitmek istememe, arkadaslarina yanasamama, ice kapanik ya da tepkisellik gibi uyum sorunlari g?rulur.

Okul korkusu, okul cagindaki cocuklarda birdenbire okula karsi beliren yogun direnc durumudur. Bu cesit bir korku gelistiren cocuklar genellikle annelerine cok bagimli cocuklardir. Hastaligi baslatan olay okulla degil, anneyle ilgilidir. Evdeki catismali ortam ya da kucuk kardesin anne ile daha fazla yakinlasabilecegi dusuncesi, cocugun aklinin evde kalmasina ve okulda durmakta zorlanmasina neden olabilir. cocuk icin anneden ayrilma sayilabilecek her turlu olay, annenin hastalanmasi ve hastaneye yat- masi, annenin ya da cocugun bagimli oldugu kisinin bir sure icin evden uzak kalmasi, kardes dogumu nedeniyle annenin ilgisinin b?lunmesi ya da bosanma s?zu gecen bir ana baba kavgasi ortaya cikartici etkenler olarak sayilabilir.

Genellikle caliskan, derslerine duskun olarak bilinen  cocuk, karin agrisi, bas agrisi, bulanti gibi yakinmalarla evde kalmak ister; okula gitmesi icin zorlandiginda panige girer, aglayarak, tepinerek tepki g?sterir. Evde kal- masina izin verildiginde tum yakinmalari kisa surede ortadan kalkar. Ancak ayni tur tepkiler, okula gitmesi istendiginde yineler.

Okul korkusunun, erkek ve kiz cocuklarda g?rulme sikligi esittir. cocugun okula baslama yasi olan 5-7 yaslar ve yine ilk?grenimin bittigi, daha buyuk siniflara baslama d?nemi olan 12-14 yaslar arasinda en yuksek oranda ortaya ciktigi saptanmistir.

Okul korkusu olan .cocuklarin ana-babalari, diger psikiyatrik bozukluklar g?steren cocuklarin ana-babalari ile karsilastirildiginda rol davranisi, iletisim duygu aktarimi ve kontrol kurma gibi alanlarda daha aza islevsel bulunmuslardir.

Okul korkusu g?steren cocuklarda, aile farkinda olmaksizin bu bagimli ve olgunlasmamis davranis ?runtulerini desteklemektedir. Dolayisiyla da cocugun evde kalis suresi uzadikca okula d?nmesi gucleseceginden, tepkisine karsin cocuk okula g?turulmelidir.

Bu sorunun c?zume kavusturulmasinda aile, hekim, ?gretmen isbirligi cok ?nemlidir. Egitim, aile ve ?gretmenin birlikte yurutecegi zorlu bir istir. cocugun okula baslamasi ile birlikte, ?gretmen onun dunyasinda en etkin, en vazgecilmez kisi olur. ilkokul cagindaki cocuklarin egitiminde en temel ?ge, ?gretmen ile cocuklar arasindaki iliskidir. cogu zaman bu iliski, cocugun okula ve arkadaslarina karsi g?sterdigi tepkiyi, basarisini ve gelisimini etkiler.

?gretmen tepkileri ve davranislari tutarli bir kisi olmalidir. cocuklarin basarisizliklarini, sorunlu olduklari noktalari vurgulamak yerine, nedenler uzerinde durarak, arastirarak incelemeli, onlari anlamaya calismalidir.

?gretmen ile ?grenci arasindaki olumsuz iliski, cocugu okul konusunda guvensiz kilar.

Okul korkusunda ?gretmen, cocugun kaygisinin kaynaginin okulla baglantili olmadigini anlamali ve bu kayginin dogru ele alinmasi konusunda aile ve hekimle isbirligi yapabilmeli, tutumlarini cocugun gereksinimleri dogrultusunda esnetebilmelidir. cocugu, okulda kalmasini kolaylastirabilecek, kaygisini azaltacak etkinliklere y?nlendirmelidir.

Bazi durumlarda cocuk, annesi yaninda olmaksizin sinifa girmeyebilir. Sinifa girmese de cocuk okula g?turulmeli ve bu d?nemde cocuga karsi daha kararli davranabilenBir aile bireyi, cocugu okula g?turme sorumlulugunu ustlenmelidir.

cocugun okula yeniden alistirilmasi davranisci tedavi teknikleri dogrultusunda, asamali duyarsizlastirma, kosullandirma y?ntemleri ile saglanir. Bu arada cocugun okula gitmesi desteklenirken, bir yandan da aile ici iliski ve iletisimlerdeki bozuk yanlar ve bu korkuya yol acan nedenler, cocuk ve aile ile birlikte ele alinarak c?zumlenmeye calisilir.

Uzunlamasina yapilan calismalar, okul korkusu olgularinin cogunun okula d?ndugunu g?stermektedir. Prognozu ya da klinik gidisi olumlu y?nde belirleyen etmenler arasinda zeka, tedavinin 14 yasindan ?nce baslatilmis olmasi ve yatarak tedavi g?ren hastalarda , taburcu olurken belirtilerin ortadan kalkmasi sayilabilir.